Mediaclaim “Bewijs dat mondkapjes werken” mist onderbouwing

Texas Rangers

Nederlandse kranten wisten onlangs te melden dat er “eindelijk bewijs” is dat mondkapjes werken. Maar volgens immunoloog Dr. Carla Peeters betreft het wetenschappelijke artikel waar het nieuws op is gebaseerd een modelmatige studie op basis van data uit eerdere observationele studies. Dit verandert niets aan de conclusies van eerdere reviews dat er geen onomstotelijk bewijs is dat het dragen van mondkapjes door gezonde burgers infecties kan voorkomen. Zij stelt dat het alleen door de hoogste vorm van wetenschappelijk onderzoek, gerandomiseerd en gecontroleerd, mogelijk is om te bewijzen dat mondkapjes werken. En ze wijst erop dat om een goede risicoanalyse te kunnen maken een analyse van mogelijke schadelijke effecten door het dragen van mondkapjes in nieuwe onderzoeken niet mag ontbreken.

In het Algemeen Dagblad verscheen onlangs een artikel met titel “Eindelijk het bewijs dat mondkapjes echt werken, stellen wetenschappers”. Een ander artikel gepubliceerd in dezelfde week in het Parool heeft als titel “Internationaal onderzoek mondkapjes werken tegen corona”.

Beide artikelen zijn gebaseerd op een persbericht van de Max Planck Society in MedicalExpress “Face masks effectively limit SARS-CoV-2 transmission” https://medicalxpress.com/news/2021-05-masks-effectively-limit-sars-cov-transmission.html dat verwijst naar een onderzoek gepubliceerd in Science. Face masks effectively limit the probability of SARS-CoV-2 transmission Cheng Y, Ma N, Witt C, Rapp S, Wild PS et al. Science 10.1126/science.abgv6296.

De Nederlandse journalisten vertaalden het bericht in Medical Express en schreven dat wetenschappers uit China, Amerika en Duitsland een doorbraak hebben bereikt in het aantonen dat mondkapjes werken in strijd tegen het coronavirus. De directeur van het Max Planck Instituut Ulrich Pöschl stelt in Medical Express dat door hun onderzoek voor het eerst is aangetoond dat mondkapjes de verspreiding van het coronavirus remmen.

Mondkapjes, mits correct gebruikt en door veel mensen gedragen, kunnen volgens het Max Planck Instituut het reproductiegetal van het coronavirus fors omlaag brengen. Gezichtsbescherming blijft zelfs nodig voor gevaccineerde mensen omdat de bescherming door vaccinatie in de tijd afneemt, zo stelt dr Christian Witt van het Charité Universtätsmedizin Berlin. Een universeel gebruik van medische mondkapjes wordt door de onderzoekers aanbevolen.

Kwantitatieve modelstudie

Waar zijn deze conclusies op gebaseerd? De auteurs van het Science artikel hebben een model ontwikkeld om een actuele verdeling van de infectiewaarschijnlijkheid van een populatiebreed gemiddeld effect door het dragen van mondkapjes te kwantificeren. Op basis van dit model beogen zij optimale preventiestrategieën te kunnen bepalen o.a. bij het verschijnen van nieuwe varianten.

Als basis van de studie om te komen tot een kwantitatief model gebruikten de onderzoekers informatie uit een aantal reeds gepubliceerde artikelen. Het gaat dus strikt genomen niet om nieuw onderzoek maar om een analyse van bestaand onderzoek.

Eén van deze artikelen betreft een in april 2020 gepubliceerd observationeel onderzoek van Leung et al in Nature https://www.nature.com/articles/s41591-020-0843-2 naar de aanwezigheid van virussen in aerosolen en druppels in uitgeademde lucht van patiënten met bovenste luchtweginfecties.

Gedurende 30 minuten werd van 246 mensen met of zonder medische mondkapjes uitgeademde lucht verzameld. Door gebruik van een PCR test werd rhinovirus, coronavirus en/of influenzavirus aangetoond. Slechts bij 20% van de deelnemers werden monsters genomen van de uitgeademde lucht met en zonder mondkapje. Voor het influenzavirus werd aangetoond dat het dragen van een medisch mondkapje leidt tot een vermindering van influenzavirus in druppels maar niet in aerosolen.

Uit de studie blijkt niet of de afname in de hoeveelheid virus in de uitgeademde lucht gebaseerd is op gegevens van dezelfde persoon met en zonder mondkapje. Bij een groot deel van de deelnemers met bovenste luchtweginfecties kon geen virus in aerosolen en druppels van uitgeademde lucht worden aangetoond. Indien het virus wel kon worden aangetoond was de virale lading laag. Zowel in deze studie als in de andere studies die gebruikt werden, wordt opgemerkt dat slechts zeer lage concentraties virus konden worden aangetoond waardoor het niet mogelijk/moeilijk is een besmettelijk virus in de monsters aan te tonen.

De onderliggende onderzoeken werden gepubliceerd in 2020. De auteurs van deze onderzoeken erkennen dat er meer onderzoek nodig is om de mogelijkheid voor de verspreiding van infectieus virus door druppels en aerosolen te beperken. Een onderzoek van Liu et al. die de aerodynamica van SARS-CoV-2 in twee ziekenhuizen in Wuhan https://www.nature.com/articles/s41586-020-2271-3 onderzochten, komt tot de conclusie dat ventilatie, open ruimte, het afsluiten bij het flushen alsmede het desinfecteren van toiletten de concentratie van SARS-CoV-2 virus in aerosolen kan verminderen.

Op basis van de onderliggende data waar de onderzoekers voor de in Science gepubliceerde modelstudie zich op baseerden blijkt dus dat nader onderzoek nodig is. In de modelstudie werd gebruik gemaakt van diverse aannames o.a. vanwege de lage aangetoonde virusconcentraties in aerosolen en druppels, gemeten met een PCR test bij hoge Ctwaarden (met grote kans op vals positieven). Met andere woorden om te kunnen spreken van een doorbraak dat mondkapjes werken is ander onderzoek nodig.

Informatie over schadelijkheid ontbreekt

Dagelijks verschijnen wetenschappelijke publicaties over de Covid-19 pandemie, terwijl slechts enkele daarvan in de landelijke media worden besproken. De keuze waarom een bepaald artikel de media bereikt, lijkt gevoed te worden door politieke motieven. Zo hebben de conclusies van een Cochrane studie van Jefferson et al. in november 2020 https://www.cochrane.org/CD006207/ARI_do-physical-measures-such-hand-washing-or-wearing-masks-stop-or-slow-down-spread-respiratory-viruses waarbij een 9 tal gepubliceerde peer reviewed wetenschappelijke onderzoeken werden geanalyseerd de landelijke media niet bereikt. Het is onduidelijk of dit gerelateerd is aan de conclusie van het onderzoek, dat medische mondkapjes en ook N95 maskers nauwelijks of geen effect hebben op het aantal mensen dat griepachtige verschijnselen of bovenste luchtweginfecties vertoont. Negatieve effecten werden niet gerapporteerd, wel ongemak.

De Cochrane studie verscheen net voor het besluit tot de wet mondkapjesplicht die per 1 december 2020 is ingegaan. Een artikel van professoren Carl Henegham en Tom Jefferson van het Oxford Center for Evidence Based Medicine verscheen evenwel op 19 november 2020 in Engeland in The Spectator https://www.spectator.co.uk/article/do-masks-stop-the-spread-of-covid-19-. Ook een artikel in Ecotextile https://www.ecotextile.com/2021040127603/dyes-chemicals-news/exclusive-chemical-cocktail-found-in-face-masks.html over aangetroffen schadelijke stoffen in mondkapjes waarin professor Michael Brautgart, directeur van het Hamburg Environmental Institute zijn zorgen uitspreekt voor mens en natuur door het grootschalig gebruik van mondkapjes bereikte de dagbladen niet.

Evenwichtige informatie nodig

De schade op mentaal, fysiek en emotioneel niveau en het imuunsysteem door het dragen van mondkapjes ten gevolge van onvolledige of onjuiste informatie mag niet onderschat worden. Onderzoekers schatten dat er 450 jaar nodig is om de plastic (nanodeeltjes) afval door het dragen van mondkapjes af te breken. Ook Professor I Kappstein wees in haar artikel op de mogelijke schadelijkheid. door het dragen van mondkapjes. Hoe lang en groot de schade zal zijn op het menselijk immuunsysteem is nog niet te overzien https://tpo.nl/2021/05/03/dr-carla-peeters-beschermingsmiddelen-en-testsamenleving-brengen-natuurlijk-immuunsysteem-in-gevaar/

Verspreiding van virussen door aerosolen kan niet tegengehouden worden door het dragen van medische mondkapjes of N95 mondmaskers. Het SARS-CoV-2 virus heeft een Infectie Fataliteits Ratio (IFR) van 0,15 % wat slechts iets hoger ligt dan dat van het influenzavirus. Een evenwichtige risicoanalyse voor het universeel dragen van medische mondkapjes kan leiden tot de conclusie dat het meer schade toebrengt dan dat het bijdraagt aan een verbetering van de volksgezondheid. Het wordt tijd om lezers te voorzien van eerlijke informatie over wat we wel en niet weten om nog meer schade en onzinnge miljardenuitgaven te voorkomen. De wetenschap geeft op dit moment voldoende evidentie dat een mondkapjesplicht onzinnig is en eerder schadelijk. Het eerste principe van goede zorg is voorkom onnodige schade.

Copyright Dr.ir. Carla Peeters, COBALA Good Care Feels Better, 3 juni 2021

Dr. Carla Peeters is gepromoveerd in de immunologie en werkte jaren als afdelingshoofd en projectleider aan vaccins op het RIVM. Vervolgens was zij interim-manager op ministeries en interim-bestuurder in de zorgsector (VVT). Zij is ook lid geweest van de commissie Economisch Beleid en Gezondheidszorg van VNONCW-MKB Nederland. Zij is eigenaar-oprichter van COBALA Good Care Feels Better. Ze is tevens reviewer van het British Medical Journal.